سید عبدالعزیز حکیم

سید عبدالعزیز حکیم (۱۹۵۰-۲۰۰۹م)، روحانی شیعه، سیاستمدار عراقی و فرزند آیت‌الله سید محسن حکیم و از مبارزان علیه بعث عراق. وی از مسؤولان مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق بود که پس از برادرش سید محمدباقر حکیم ریاست آن را به عهده گرفت. سید عمار حکیم فرزند اوست.

زندگی‌نامه و تحصیلات

سید عبدالعزیز حکیم در سال ۱۹۴۹م در نجف متولد شد. پدرش آیت‌الله سید محسن حکیم، ده پسر و چهار دختر داشت. عوامل بعث عراق هفت برادر روحانی سید عبدالعزیز حکیم را به شهادت رساند.

فعالیت‌های سیاسی

سید عبدالعزیز حکیم پس از صدور فتوای مبارزه مسلحانه علیه صدام توسط محمد باقر صدر، اقدام به تأسیس جنبش مجاهدین عراقی کرد که بعدها پایه تشکیل سپاه بدر شد. پس از شهادت آیت الله محمدباقر صدر و تشدید اقدامات صدام علیه شیعیان، سیدعبدالعزیز حکیم راهی سوریه شد.

اواخر سال ۱۳۵۹ش، پس از انقلاب اسلامی ایران، او به همراه برادر خود ‌سید محمدباقر حکیم به ایران آمد و همراه عده دیگری از علمای عراقی، سازمان «جماعةالعلماء المجاهدین فی العراق» را تأسیس کردند. با گسترش فعالیت این جماعت، دفتر انقلاب اسلامی عراق تشکیل و پس از آن در سال ۱۳۶۱ ش مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق تأسیس شد که عبدالعزیز حکیم یکی از پایه‌گذاران آن بود.

وی در این مجلس به عضویت شورای مرکزی درآمد و در طول دوران حیات این مجلس مسؤولیت‌های اجرایی روابط خارجی و ریاست دفتر جهادی را بر عهده داشت.

تحولات پس از سقوط صدام

بعد از سقوط صدام، سید محمدباقر حکیم عازم نجف شد و سید عبدالعزیز حکیم به بغداد رفت تا در جریان کارهای سیاسی- اجرایی تشکیل دولت ملی عراق قرار گیرد. در ۲۹ اوت ۲۰۰۳، سید محمدباقر حکیم، رئیس وقت مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در نجف به شهادت رسید. چند روز بعد با اجماع نظر اعضای شورای مرکزی و با توجه به اساسنامه مجلس اعلا، سید عبدالعزیز حکیم به ریاست این مجلس انتخاب شد و از آنجا که دیگر مشی مسلحانه و انقلابی برای ادامه کار در عراق ضرورتی نداشت، نام این مجلس به مجلس اعلای اسلامی عراق تغییر کرد.

سید عبدالعزیز حکیم پس از کسب ریاست مجلس اعلا، ریاست شورای حکومتی عراق و سپس ریاست ائتلاف یکپارچه عراق (شامل مجموعه شیعیان) را عهده‌دار شد. پس از آن در تدوین قانون اساسی عراق، تشکیل دولت ملی و تسریع روند سیاسی تشکیل حکومت مشارکت کرد.

تلاش برای انهدام منافقین در عراق

در ۹ دسامبر سال ۲۰۰۳م فرمان ۱۲۸ شورای حکومتی عراق در ضرورت طرد گروهک منافقین و پلمب دفا‌تر و مصادره اموال منقول و غیر منقول آن‌ها صادر شد که عبدالعزیر حکیم نقش ویژه‌ای در صدور این قانون داشت.

درگذشت

پزشکان علت مرگ او را سرطان ریه اعلام کردند. طبق اخبار تأیید نشده، برخی احتمال مسمومیت وی در سفر سال ۲۰۰۷م به اردن را مطرح کرده و گفته‌اند شاه اردن او را با نوشیدن قهوه مسموم کرد و این مسمومیت بعدها به شکل سرطان خودنمایی کرد.

سید عبدالعزیز حکیم که برای درمان به صورت دوره‌ای به ایران مسافرت می‌کرد، سرانجام در ۴ شهریور ۱۳۸۸ش درگذشت. آیت الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران با صدور اطلاعیه تسلیت، خدمات وی به مردم و کشور عراق را کم‌نظیر و فراموش‌نشدنی دانست.

پانویس

منابع

• روزنامه جام جم، چهارشنبه ۴ شهریور ۱۳۸۸.
• مجله دیدار آشنا - مهر ۱۳۸۸ - شماره ۱۰۸ - علمداران انقلاب اسلامی در عراق.
• «زندگی‌نامه سيد عبدالعزيز حکيم و عمار حکیم»، پایگاه تخصصی سیاست بین‌الملل.
• «پیام تسلیت در پی درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین سیّد عبدالعزیز حکیم»، سایت اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله خامنه‌ای.